Napoje roślinne – rodzaje, który najzdrowszy?

Czy istnieje alternatywa dla mleka krowiego? Oczywiście, że tak! Napoje roślinne (często określane mianem „mleko roślinne”) to płyny otrzymywane w wyniku obróbki technologicznej roślin (zbóż, orzechów itp.). Zyskały na popularności dzięki diecie wegańskiej, wykluczającej produkty pochodzenia zwierzęcego. Coraz częściej spotykane na półkach sklepowych, bez wątpienia mogą z powodzeniem sprawdzić się w codziennej diecie – nawet, jeśli do weganizmu Ci daleko, ale nie do końca Ci po drodze z laktozą. Poznaj rodzaje napojów roślinnych oraz ich właściwości!

 

• Napoje roślinne - alternatywa dla mleka (nie tylko) krowiego
• Dla kogo są napoje roślinne
• Jakie są napoje roślinne – rodzaje
• Wartość energetyczna napojów roślinnych
• Który napój roślinny jest najzdrowszy?
• Domowy napój roślinny – przepis na samodzielnie przyrządzone zamienniki mleka
• Podsumowanie: najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Napoje roślinne – alternatywa dla mleka (nie tylko) krowiego

Jak sama nazwa wskazuje napoje roślinne to płyny otrzymywane w wyniku obróbki technologicznej roślin. Ze względu na pełnioną funkcję w diecie, często błędnie nazywane są „mlekiem roślinnym”. Według prawa żywnościowego mlekiem można nazwać jedynie produkt stanowiący wydzielinę z gruczołu mlekowego krowy (o ile oczywiście mowa o mleku krowim, a nie np. kozim, rzecz wiadoma) otrzymany w wyniku udoju. Oznacza to, że stosowanie sformułowania „mleko roślinne” jest niezgodne z prawem Unii Europejskiej. Prawo prawem, ale jako że tego typu napoje roślinne często są – szczególnie przez wegan – traktowane jako zamiennik chociażby codziennego mleka dodawanego do kawy, termin „mleko roślinne” jest nader często spotykany.

Dla kogo są napoje roślinne?

Napoje roślinne zyskały na popularności ze względu na większe zainteresowanie dietą wegańską, ale też chęci urozmaicenia diety wegetariańskiej. Swoje robi także rosnąca świadomość na temat nietolerancji pokarmowych. Coraz więcej osób zainteresowanych – a więc i oferta coraz bogatsza. Obecnie napoje roślinne na bazie owsa, kokosa, migdałów czy soi dostępne są w niemal każdym sklepie. Ba! Pojawiają się ciekawe wariacje przeznaczone pod konkretne zastosowania: np. linia napojów roślinnych „barista” do spieniania w ekspresach, wersje smakowe (np. karmel, cynamon) czy wzbogacone o dodatkowe właściwości odżywcze, np. witaminy i minerały… Oferta jest na tyle szeroka, że w zasadzie każdy – nie tylko z przyczyn dietetycznych – może znaleźć coś dla siebie. Tak po prostu – dla smaku!

O tym, że popyt i podaż wciąż rosną, świadczy też obecność innych produktów imitujących „mleczne” wersje – jogurty roślinne, śmietanki i im podobne. 

Jakie są napoje roślinne – rodzaje

Każdy z napojów roślinnych ma do zaoferowania coś więcej niż po prostu „nie bycie mlekiem”. Początkowo najbardziej znanymi produktami były te pochodzące z soi. Dziś, gdy wybór jest znacznie większy, możesz kierować się nie tylko smakiem, ale też konkretnymi korzyściami, które każdy z tych napojów może wnieść do Twojej diety.

Napój sojowy

Jest to jeden z najbardziej popularnych zamienników mleka. Występuje w wersji o naturalnym smaku oraz innych wariantach, np. czekoladowym. Napój sojowy pod kątem wartości odżywczych jest najbardziej zbliżony do mleka krowiego. Zawiera więcej białka niż inne substytuty, dlatego sprawdzi się w diecie osób zwracających uwagę na podaż tego makroskładnika. Ze względu na to, że soja jest silnym alergenem, nie zaleca się stosowania tego napoju przez osoby z alergią. Pacjenci zmagający się z zaburzeniami funkcjonowania tarczycy również powinni ograniczyć lub wyeliminować ten produkt ze swojej diety. Szczególnie nie zaleca się spożywania produktów sojowych po przyjęciu leków zawierających lewotyroksynę - bezpiecznie jest zachować około 6-godzinny odstęp czasowy.

Napój migdałowy

Napój migdałowy jest często wybierany przez konsumentów ze względu na swój lekko orzechowy posmak. Doskonale sprawdzi się w słodkich propozycjach, np. koktajlach i owsiankach. Dodatkowo jest mniej kaloryczny niż sojowy zamiennik, dzięki czemu może być dobrym wyborem dla osób na diecie redukcyjnej. W tym przypadku również należy pamiętać, że migdały są alergenem i nie powinny występować w posiłkach osób uczulonych na orzechy.

Napój owsiany

Zazwyczaj jest najbardziej kaloryczny ze wszystkich wymienionych zamienników. Wynika to z większej zawartości węglowodanów. Napój owsiany zazwyczaj nie jest produktem alergizującym, ale może być zanieczyszczony glutenem, dlatego osoby z nietolerancją glutenu lub celiakią powinny zwrócić uwagę na pochodzenie owsa oraz informację na etykiecie.

Napój kokosowy

Napój o lekko kokosowym posmaku, dzięki czemu idealnie pasuje do deserów. Najmniej kaloryczny ze wszystkich omawianych. Nie należy mylić go z mleczkiem kokosowym, które ma gęstszą konsystencję, bardziej intensywny smak i zawiera zdecydowanie więcej kalorii.

Wartość energetyczna napojów roślinnych

	sojowy	migdałowy	owsiany	kokosowy
Wartość energetyczna (kcal)	39	24	46	14
Białka (g)	3	0,5	0,3	0,1
Tłuszcze (g)	1,8	1,1	1,5	1,2
Węglowodany (g)	2,5	3	7,2	0

Wartości podane dla 100 ml napoju.

Który napój roślinny jest najzdrowszy?

Wybór najlepszego napoju roślinnego jest zależny od wielu czynników, np. występowania alergii, celu diety czy preferencji smakowych. Na pewno warto sięgać po te produkty, które są wzbogacane w takie składniki jak wapń, witamina D, E czy witaminy z grupy B (szczególnie B12!). Przed zakupem dobrze jest przeanalizować skład artykułów i... pamiętać o wstrząśnięciu kartonika, bo niektóre dodatki, takie jak węglan wapnia, osadzają się na dnie. 

Domowy napój roślinny – przepis na samodzielnie przyrządzone zamienniki mleka

Sklepowe napoje roślinne mogą kojarzyć się z wysoką ceną. Tymczasem wiele możesz zdziałać samodzielnie – w domu! Niemniej z uwagi na dodatki witamin i składników mineralnych warto traktować "domowe" wersje jako sporadyczną alternatywę, a nie standard. 

Domowy napój owsiany

• 500 ml wody

• 5 łyżek płatków owsianych

• szczypta soli lub cukru do smaku

Sposób przygotowania: Wszystkie składniki dokładnie blendować przez około 1 minutę. Powstały płyn przelać przez gazę do innego naczynia, na końcu dobrze ją odcisnąć.

 

Domowy napój migdałowy

• 1000 ml wody

• szklanka migdałów blanszowanych

• szczypta soli lub cukru do smaku

Sposób przygotowania: Blanszowane migdały zalać wodą i odstawić na noc (minimum 12 godzin). Po tym czasie zmiksować wszystko razem. Przelać płyn przez gazę, dobrze odcisnąć. Pozostałą miazgę migdałową można wykorzystać do ciast lub jako posypkę do owsianek lub deserów.

 

Podsumowanie: najczęściej zadawane pytania (FAQ)

 

Z czego powstają napoje roślinne?

Na rynku dostępnych jest już wiele rodzajów, stąd wymienić można sporo roślin, z których produkowane są napoje: owies, ryż, soja, migdały czy orzechy nerkowca, groch…

Czy napoje roślinne są wegańskie?

Przeważnie tak. Co nie znaczy oczywiście, że korzystają z nich wyłącznie weganie – coraz więcej osób sięga po tego rodzaju napoje ze względu na ich wartości odżywcze czy po prostu smak. Dlatego mają swoje miejsce nie tylko w cateringu wegańskim Body Chief, ale też np. w cateringu Lactose&Gluten Free. 

Czy napoje roślinne są dobre na odchudzanie?

To zależy, o jakim napoju mowa. Np. niskokaloryczny powinien być napój ryżowy, z kolei napój sojowy dodatkowo słodzony i wzbogacony smakiem wanilii będzie mieć już znacznie więcej kalorii.

Czy napoje roślinne są dobre do kawy?

Sporo producentów wypuściło linie napojów roślinnych przeznaczonych właśnie do łączenia z kawą czy spieniania w ekspresie. Napoje roślinne typu „barista” nie ważą się tak łatwo w gorącym płynie i pozwalają baristom tworzyć fantazyjne wzory z mleczno-kawowej pianki.

 

Jeśli masz dodatkowe pytania zachęcamy do kontaktu z dietetykiem Body Chief pod numerem telefonu +48 601 444 466 lub adresem e-mail [email protected]

Autorka: