Dieta wątrobowa - co jeść przy chorej wątrobie i na regenerację wątroby?

Dieta wątrobowa jest sposobem żywienia, który ma wspomóc chory narząd w procesie leczenia i regeneracji. Dodatkowo ma na celu odżywienie organizmu, a jednocześnie ograniczenie produkcji żółci przez wątrobę.

• Spis treści:
  
• Wątroba – rola w organizmie
• Najczęściej występujące schorzenia wątroby
• Dieta wątrobowa – co to jest?
• Dieta wątrobowa – co można jeść, a czego unikać - tabela
• Czego nie lubi chora wątroba?
• Co robić, aby szybciej zregenerować wątrobę?
• Najważniejsze zasady diety wątrobowej
• Dieta wątrobowa - jadłospis

Przeczytaj również: Dieta trzustkowa – co jeść przy chorej trzustce?

Wątroba – rola w organizmie

Wątroba jest największym organem w ludzkim organizmie i jako jedyna ma zdolność do samoregeneracji. Położona jest pod przeponą i stanowi część układu pokarmowego. Jest uznawana za jeden z ważniejszych narządów w organizmie. Jej główną funkcją jest detoksykacja - neutralizuje toksyny, które powstają w procesach przemiany materii oraz są spożywane z pokarmami i lekami.

• Dodatkowo wątroba odpowiada za:
  
• - produkcję żółci, która bierze udział w trawieniu i wchłanianiu tłuszczów w organizmie,
• - magazynowanie zapasów, m.in. witaminy A, witamin z grupy B, witaminy D i K oraz żelaza,
• - przekształcanie węglowodanów w glukozę i tłuszcze oraz magazynowanie ich w postaci cukru zapasowego,
• - produkcję fibrynogenu, który wpływa na krzepliwość krwi,
• - regulowanie poziomu glukozy we krwi,
• - aktywację enzymów trawiennych.

• Osłabiona wątroba zaburza pracę każdego organizmu. Objawy, które mogą wskazywać na problemy z wątrobą to:
  
• - przewlekłe zmęczenie,
• - podkrążone oczy,
• - biegunki lub zaparcia,
• - ciemnożółty kolor moczu,
• - zaburzenia hormonalne,
• - alergie,
• - pogorszenie pracy tarczycy,
• - stany depresyjne.

Najczęściej występujące schorzenia wątroby

Najczęściej zaburzenia pracy wątroby są spowodowane długotrwałym i zbyt dużym spożyciem alkoholu, nadmierną masą ciała oraz zakażeniem wirusem zapalenia wątroby typu B i C. Nieobojętne jest również przyjmowanie przez długi okres leków, a także nieprawidłowa dieta.

Jak wspomniano powyżej, choroby wątroby mogą dawać różne symptomy, ale wśród nich są takie, które bez wątpienia powinny wzbudzić niepokój i skłonić do natychmiastowej konsultacji lekarskiej. Takimi objawami są: żółtaczka, ataki padaczki, osłabienie i szybka męczliwość, zaburzenia pracy układu pokarmowego (w tym również biegunki tłuszczowe), zaburzenia krzepnięcia krwi oraz niskie ciśnienie tętnicze.

• Do najpowszechniejszych schorzeń wątroby zalicza się:
  
• - marskość - zwłóknienie tkanek wątroby,
• - choroba Wilsona - choroba uwarunkowana genetycznie, w której dochodzi do nadmiernego gromadzenia się miedzi w organizmie, zwykle ujawniająca się w okresie dojrzewania,
• - rak wątrobowokomórkowy (HCC) - należy do najczęstszych pierwotnych nowotworów wątroby,
• - zapalenie - choroba wywołana zakażeniem wirusami wątroby (typu A, B, C, D), charakteryzująca się zmianami martwiczo-zapalnymi,
• - toksyczne uszkodzenie– choroba wywołana działaniem toksycznych substancji na tkanki miąższu wątroby (np. alkoholu, leków),
• - stłuszczenie - polega na odkładaniu się w komórkach wątrobowych nadmiernej ilości cząsteczek tłuszczu.

Dieta wątrobowa – co to jest?

Dieta wątrobowa to sposób odżywiania, który ma na celu wsparcie jej funkcjonowania. Jest to dieta łatwostrawna, z modyfikacjami różniącymi się zależnie od tego, jakie zaburzenie wątroby występuje. W przypadku stłuszczenia jest to dieta normobiałkowa, o obniżonej zawartości tłuszczy ze standardową ilością błonnika. W razie zapalenia wątroby stosowana dieta także charakteryzuje się normalną zawartością białka i obniżoną ilością tłuszczu, natomiast ograniczany jest w niej błonnik w związku z tym, że może powodować wzdęcia i biegunki. W chorobach przebiegających z encefalopatią wątrobową (wytwarzaniem toksyn w związku z wcześniejszym uszkodzeniem narządu) stosowana jest zupełnie inna dieta – niskobiałkowa, dodatkowo z uwzględnieniem niskiej zawartości błonnika oraz tłuszczu. Nie istnieje zatem jedna, uniwersalna dieta wątrobowa. Warto jednak zaznaczyć, że punktem wspólnym, łączącym wszystkie możliwe sposoby żywienia w chorobach wątroby jest dieta łatwostrawna z ograniczeniem tłuszczu.

Dieta wątrobowa – co można jeść, a czego unikać - tabela

Grupa produktów	Produkty zalecane	Produkty niezalecane
Produkty zbożowe	Pieczywo jasne, pieczywo typu graham, kasza jaglana, kuskus, ryż biały, płatki owsiane, makaron pszenny drobny	Pieczywo pełnoziarniste, ciemne, grube kasze, pełnoziarniste makarony
Nabiał	Maślanka, kefir, jogurty naturalne, chude twarogi, jaja, chude mleko	Sery żółte, pleśniowe, serki topione, tłuste twarogi, mleko pełnotłuste, jogurty słodzone
Mięso i ryby	Drób, jagnięcina, cielęcina, mięso z królika, dorsz, mintaj, szczupak, halibut, flądra	Wieprzowina, wołowina, baranina, mięso z kaczki i gęsi, węgorz, makrela, śledź, łosoś, sardynka
Warzywa	Ogórek, pomidor (bez skórki), sałaty (masłowa, lodowa, roszponka, szpinak), cukinia, pietruszka, seler, kalafior, brokuł, ziemniaki	Kapusty (biała, czerwona), nasiona roślin strączkowych (groch, fasola, ciecierzyca), cebula, czosnek, por
Owoce	Banan, owoce cytrusowe, maliny, truskawki, jabłko (bez skórki)	Śliwka, gruszka, arbuz, winogrono
Tłuszcze	Oliwa z oliwek, olej rzepakowy, margaryny roślinne	Twarde margaryny, masło klarowane, smalec, słonina
Napoje	Woda mineralna niegazowana, słabe napary z herbat owocowych, ziołowych, słaba herbata czarna bez cukru, kawa zbożowa, soki owocowo-warzywne	Mocna kawa i herbata, woda i napoje gazowane
Substancje słodzące	Miód, stewia, cukier, słód jęczmienny, syrop daktylowy, melasa, syrop ryżowy, gorzka czekolada	Sztuczne słodziki (np. aspartam, sacharyna, acesulfam K)
Przyprawy i zioła	Majeranek, koperek, oregano, bazylia, kminek, kwasek cytrynowy, cynamon, goździki, wanilia, anyż	Pieprz czarny, papryka ostra i chilli, ocet, curry, gorczyca (w tym musztarda)

Źródło: opracowanie własne

Czego nie lubi chora wątroba?

• Aby zachować zdrową wątrobę lub tez wspomóc regenerację już uszkodzonego organu należy wprowadzić kilka istotnych zmian w codziennym żywieniu. Jest to przede wszystkim:
• - eliminacja alkoholu,
• - redukcja nadmiernej masy ciała,
• - unikanie żywności przetworzonej, również tej typu fast-food,
• - zwiększenie spożycia warzyw i owoców,
• - zadbanie o aktywność fizyczną,
• - unikanie dużej ilości tłuszczów w diecie, szczególnie tych nasyconych.

Co robić, aby szybciej zregenerować wątrobę?

• W celu regeneracji wątroby warto zadbać o kilka istotnych aspektów, takich jak:
• - redukcja masy ciała w przypadku nadwagi i otyłości,
• - odpowiednia podaż nienasyconych kwasów tłuszczowych, głównie kwasów Omega-3,
• - regularność spożywania posiłków,
• - odpowiednia podaż białka w diecie,
• - spożywanie głównie tłuszczów pochodzenia roślinnego i ograniczenie nasyconych kwasów tłuszczowych pochodzących z produktów odzwierzęcych,
• - odpowiednie nawodnienie organizmu,
• - spożywanie warzyw i owoców do każdego głównego posiłku.

Najważniejsze zasady diety wątrobowej

• W celu wsparcia wątroby istotne jest przestrzeganie kilku ważnych zasad zdrowego odżywiania:
• - spożywanie 5-6 małych objętościowo posiłków dziennie,
• - dbanie o stałe pory konsumpcji posiłków, co 3-4 godziny,
• - dbanie o odpowiednią podaż płynów, zaleca się 1,5 litra na dobę, a w przypadku osób aktywnych fizycznie, odpowiednio więcej,
• - eliminacja z diety potrawy smażone, na rzecz tych gotowanych (na parze, w wodzie), duszonych bez wcześniejszego obsmażania oraz pieczonych (w folii lub naczyniu żaroodpornym),
• - ograniczenie soli i zastąpienie jej ziołami, np. bazylią, oregano, lubczykiem,
• - unikanie w diecie żywności wysokoprzetworzonej (dania typu fast-food, instant, słodycze i słone przekąski, wyroby cukiernicze),
• - całkowita eliminacja alkoholu ze względu na jego toksyczne działanie na wątrobę,
• - włączenie do codziennego planu dnia aktywność fizyczną, minimum 30 minut dziennie.

Dieta wątrobowa - jadłospis

Potrawy w diecie wątrobowej nie muszą kojarzyć się z monotonną i mało smaczną dietą papkowatą. Jadłospis osób cierpiących na schorzenia wątroby można tak skomponować, aby był pełnowartościowy, lekki i jednocześnie smaczny.
W ofercie diet pudełkowych Body Chief znajduje się zestaw SOFT, opierający się na zasadach diety lekkostrawnej, kierowanej do osób z zaburzeniami funkcjonowania układu pokarmowego, w tym ze schorzeniami wątroby.
Podstawę diety stanowią oczyszczone produkty zbożowe, mleko i produkty mleczne bez laktozy, chude mięso i ryby, tłuszcze dodawane na zimno, a także owoce i warzywa (zwykle w formie przetworzonej – gotowane, pieczone, pozbawione skórki). Poniżej przestawiamy przykładowy jadłospis diety SOFT:

• I Śniadanie: Waniliowa ryżanka z musem jeżynowym
• II Śniadanie: Krem z pieczonych warzyw z grzankami pszennymi
• Obiad: Pulpeciki cielęce w lekkim sosie z kaszą jęczmienną perłową i buraczkami
• Podwieczorek: Ciasto na bezlaktozowej maślance z brzoskwinią
• Kolacja: Zupa kalafiorowa z ryżem i kurczakiem
• Koktajl: Koktajl bananowy

Jeśli masz dodatkowe pytania zachęcamy do kontaktu z dietetykiem Body Chief pod numerem telefonu +48 601 444 466 lub adresem e-mail [email protected]