Trzustka odgrywa istotną rolę w procesach trawienia w przewodzie pokarmowym. Z jej działaniem związane są schorzenia takie jak zapalenie trzustki, które w trakcie leczenia wymagają wdrożenie odpowiedniej diety tzw. diety trzustkowej. Dietetyk Body Chief przybliża zagadanienie jak powinna wyglądać dieta przy chorobach trzustki. Zapraszamy do lektury.
Przeczytaj również: Dieta a wysokie ciśnienie - co jeść przy nadciśnieniu tętniczym?
Trzustka jest bardzo ważnym narządem, którego głównym zadaniem jest metabolizm cukrów oraz produkcja enzymów umożlwiających trawienie białek i tłuszczów. Głównym schorzeniem związanym z jej działaniem jest przewlekłe lub ostre zapalenie trzustki, które wymaga wdrożenia odpowiedniego postepowania dietetycznego.
Najczęstszą przyczyną zapalenia trzustki jest alkohol, który odpowiada za 58-80% wszystkich przypadków tej choroby. Wskazuje się, że palenie tytoniu jest dodatkowym istotnym czynnikiem ryzyka. W ostatnim czasie mówi się, że również niedobór witamin o działaniu antyoksydacyjnym (szczególnie C oraz E) może wpływać na upośledzenie mechanizmu działania trzustki i prowadzić do rozwoju zapalenia. Do pozostałych, rzadziej występujących przyczyn można zaliczyć czynniki genetyczne oraz choroby nowotworowe.
U większości chorych na przewlekłe zapalenie trzustki obserwuje się niedobór masy ciała oraz ogólne niedożywienie organizmu. Wynika to przede wszystkich z wielu zaburzeń metabolicznych, takich jak upośledzony proces wchłaniania czy trawienia. Dieta zatem powinna mieć wysoką wartość odżywczą i zapewniać odpowiednią podaż energii, aby zapobiec dalszemu procesowi chudnięcia i pogłębianiu się niedoborów pokarmowych.
Z uwagi na zaburzenie trawienia dzienna kaloryczność diety przy leczeniu chorób trzustki powinna być rozłożona na około 5-6 posiłków o podobnej objętości i kaloryczności. Posiłki nie powinny być bogatotłuszczowe, ponieważ nadmierne spożycie tego składnika pokarmowego może nasilać u chorego dolegliwości bólowe. Podstawę diety trzustkowej, czyli około 50% energii, powinny stanowić węglowodany. Zaleca się, aby podaż tłuszczów nie przekroczyła 20% energii. Pozostałe 30% energii należy dostarczyć w postaci białka. Rekomenduje się również włączenie suplementacji witaminami A, D, E, K, B oraz kwasem foliowym.
Inne postępowanie żywieniowe przyjmuje się w nasilonych postaciach choroby jak np. ostre zapalenie trzustki. Z reguły przez pierwsze 2-3 doby wyłącza się całkowicie podawanie jakichkolwiek pokarmów żeby wyciszyć upośledzone funkcjonowanie narządu. Wdrożenie pożywienia w 3-4 dobie u większości chorych nie powoduje nawrotu dolegliwości bólowych.
Produkty dozwolone |
Produkty zakazane |
|
Produkty zbożowe |
pieczywo jasne i czerstwe, biszkopty, suchary, drobne kasze (manna, kuskus, perłowa)r, ryż biały, drobne makarony |
pieczywo razowe, żytnie, graham, pieczywo chrupie, pieczywo z otrębami, pieczywo cukiernicze z dodatkiem tłuszczu, grube kasze (gryczana, jaglana, owsiana), makarony razowe |
Produkty mleczne |
chude mleko, sery twarogowe, jogurty naturalne |
pełnotłuste mleko, kefir, maślanka, śmietana |
Tłuszcze |
masło, margaryny miękkie wysokiej jakości, oliwa z oliwek, olej słonecznikowy, rzepakowy, sojowy |
smalec, słonina, boczek, margaryny twarde |
Mięso, ryby, jaja |
chude mięsa: drób, cielęcina, wołowina, królik, chude gatunki ryb (dorsz, sandacz, szczupak, dorada, flądra, morszczuk), białko jaj |
wieprzowina, baranina, dziczyzna, flaki, podroby, tłuste gatunki ryb (śledzie, sardynki, węgorz, karp, łosoś), produkty wędzone, pieczone, marynowane, jaja |
Warzywa |
buraki, pomidory bez skórki i pestek, marchew, pietruszka, seler, dynia, ziemniaki |
cebula, kapusta, papryka, szczypiorek, rzodkiewki, nasiona roślin strączkowych, por, czosnek, warzywa kapustne, kalafior, fasolka szparagowa |
Owoce |
brzoskwinie, banany, jabłka, owoce jagodowe i winogrona bez pestek, morele, owoce cytrusowe |
gruszki, śliwki, czereśnie, rabarbar, owoce suszone, marynowane |
Desery |
musy i przeciery owocowe, kisiele, budynie (na mleku odtłuszczonym), galaretki, biszkopty |
tłuste ciasta, torty, desery z kawą/alkoholem, czekolada, kakao, chałwa, lody, słodycze zawierające kakao, orzechy |
Dodatki do pieczywa |
dżemy bez pestek, marmolady, miód, chudy twaróg, chuda szynka/polędwica, ścięte białko jajka |
dżemy z pestkami, tłuste sery dojrzewające, serki topione, tłuste wędliny, konserwy, salceson, pasztetowa, jajka gotowane, jajecznica z całych jaj |
Napoje |
kawa zbożowa z mlekiem o niskiej zawartości tłuszczu, słaba herbata, herbata owocowa/ziołowa, soki owocowe/warzywne, kompoty, przetarte napoje mleczno-owocowe, woda mineralna |
napoje alkoholowe, kakao, płynna czekolada, mocna kawa i herbata, mleko pełnotłuste, kefir pełnotłusty, woda gazowana, napoje słodzone gazowane |
Źródło: „Żywienie człowieka zdrowego i chorego”: Marian Grzymisławski, Jan Gawęcki (2019)
Osoby zmagające się z przewlekłym zapaleniem trzustki mogą skorzystać z oferty Body Chief’a a konkretniej z zestawu SOFT, który jest wariantem pudełkowej diety lekkostrawnej.
Poniżej przestawiamy przykładowy jadłospis przygotowany w oparciu o propozycje oferowane w ramach zestawu SOFT:
Jeśli masz dodatkowe pytania zachęcamy do kontaktu z dietetykiem Body Chief pod numerem telefonu +48 601 444 466 lub adresem e-mail [email protected]