Cukrzyca ciążowa – czym jest, jak ją rozpoznać
Cukrzyca ciążowa to stan przejściowy, który wystąpić może wyłącznie u kobiet, które przed ciążą nie miały rozpoznanej cukrzycy. Dobra informacja jest zdecydowania taka, że zaburzenie to ustępuje po porodzie. niemniej jednak warto znać przyczyny powstawania cukrzycy ciążowej oraz jej objawy. Zapraszamy do przeczytania artykułu dietetyka Body Chief.
- Z artykułu dowiesz się:
- Cukrzyca ciążowa - co to
- Przyczyny cukrzycy ciążowej
- Jak rozpoznać cukrzyce ciążową - objawy
- Czynniki ryzyka w cukrzycy ciążowej
- Cukrzyca ciążowa - powikłania
- Zalecenia podczas cukrzycy ciążowej
Przeczytaj również: Dieta cukrzycowa - co jeść a czego nie
Cukrzyca ciążowa - co to
Cukrzyca ciążowa jest stanem przejściowym, w którym utrzymuje się podwyższony poziom glukozy we krwi. Pojawia się ona wyłącznie u tych kobiet, które przed ciążą nie miały rozpoznanej cukrzycy. Zaburzenie to ustępuje po porodzie.
Przyczyny cukrzycy ciążowej
Za główną przyczynę cukrzycy ciążowej uznaje się zmiany hormonalne związane z ciążą. Hormony wydzielane przez łożysko mogą zmniejszać wrażliwość tkanek na insulinę. Ponadto, w ciąży zwiększa się produkcja glukozy przez wątrobę. U części kobiet ciężarnych trzustka nie jest w stanie zaspokoić zwiększonego zapotrzebowania na insulinę. Dochodzi wówczas do rozwoju cukrzycy ciążowej, występującej przeważnie w trzecim trymestrze ciąży.
Jak rozpoznać cukrzyce ciążową – objawy
Kobiety, u których wykryto cukrzycę ciążową najczęściej nie odczuwają żadnych objawów. Jeśli jednak się pojawiają, są bardzo podobne do tych występujących w przebiegu cukrzycy typu 2. Do typowych dolegliwości zalicza się m.in.:
- - suchość w ustach,
- - wzmożone pragnienie,
- - częste oddawanie moczu,
- - nadmierny przyrost masy ciała,
- - uczucie zmęczenia i senność,
- - zawroty głowy oraz omdlenia.
Wiele z tych objawów nie jest kojarzona z cukrzycą lecz po prostu z ciążą, dlatego też diagnostyka choroby powinna opierać się na badaniach laboratoryjnych.
Badaniem pozwalającym wykryć cukrzycę ciążową jest test doustnego obciążenia glukozą – OGTT. Jest on wpisany w standard opieki nad ciężarną. Przeprowadza się go u wszystkich kobiet między 24 a 28 tygodniem ciąży. Lekarz może zdecydować o jego wcześniejszym wykonaniu, jeżeli przyszła mama znajduje się w grupie ryzyka.
Rozpoznanie cukrzycy ciążowej stawia się, jeżeli poziom glukozy:
- - na czczo wynosi 92 mg/dl (5,1 mmol/l) lub więcej,
- - w 60 minucie badania wynosi 180 mg/dl (10 mmol/l) lub więcej,
- - w 120 minucie badania wynosi 153 mg/dl (8,5 mmol/l) lub więcej.
Wystarczy spełnić tylko jedno z powyższych kryteriów, aby rozpoznać chorobę.
Wykonanie testu OGTT jest proste i bezbolesne, jednak czasochłonne. Przeprowadza się go niemal w każdym laboratorium medycznym. Kobieta powinna się do niego zgłosić na czczo, w godzinach porannych. Materiałem do analizy jest próbka krwi pobierana z żyły łokciowej.
W pierwszym etapie określa się stężenie glukozy na czczo. Następnie ciężarna musi wypić roztwór zawierający 75 g glukozy. Po spożyciu płynu przyszła mama powinna odpoczywać w pozycji siedzącej, aby ponownie zgłosić się na pobranie krwi po upływie 60 i 120 minut.
Czynniki ryzyka w cukrzycy ciążowej
Do czynników zwiększających ryzyko zachorowania na cukrzycę ciążową należą:
- - nadwaga lub otyłość przed ciążą,
- - wiek ciężarnej powyżej 35 roku życia,
- - zespół policystycznych jajników (PCOS),
- - insulinooporność,
- - przebyta w czasie poprzedniej ciąży cukrzyca ciążowa,
- - urodzenie dziecka o masie ciała powyżej 4 kg,
- - urodzenie dziecka z wadą rozwojową,
- - zgon wewnątrzmaciczny w poprzedniej ciąży,
- - wielorództwo (urodzenie przynajmniej 2 dzieci),
- - cukrzyca typu 2 w bliskiej rodzinie (rodzice, rodzeństwo),
- - nadciśnienie tętnicze.
Cukrzyca ciążowa – powikłania
Cukrzyca ciążowa wymaga rozpoznania i odpowiedniego leczenia, ponieważ wiąże się z negatywnymi skutkami zarówno dla matki jak i dla dziecka.
Konsekwencje dla dziecka:
Dzieci matek z cukrzycą ciężarnych narażone są na wrodzone wady serca, nerek oraz układu nerwowego. Częstym skutkiem cukrzycy ciążowej jest tzw. makrosomia, czyli zbyt duża masa urodzeniowa, powyżej 4 kg. Może również dojść do sytuacji odwrotnej - dziecko rodzi się niską masą ciała, czyli mikrosomią. Sama cukrzyca ciężarnych może powodować też opóźnienia w rozwoju płodu oraz przyczynić się do śmierci dziecka podczas porodu.
Dzieci z ciąż, w których kobiety chorowały na cukrzycę ciążową, mają także większe ryzyko wystąpienia problemów zdrowotnych w dorosłym życiu, np. chorób układu krążenia, nadciśnienia tętniczego czy cukrzycy.
Konsekwencje dla matki:
Zagrożenia dla przyszłych mam, jakie niesie ze sobą cukrzyca ciążowa to głównie: częste infekcje dróg moczowych, ryzyko poronienia, wzrost ciśnienia tętniczego i wielowodzie (nadmierna ilość płynu owodniowego).
Cukrzyca ciążowa jest również istotnym czynnikiem wskazującym na ryzyko rozwoju u kobiety cukrzycy typu 2 w ciągu kolejnych 15-20 lat od porodu.
Zalecenia podczas cukrzycy ciążowej
Obok regularnego kontrolowania poziomu glikemii, odpowiednio dobrana dieta jest kluczowym elementem leczenia cukrzycy ciężarnych. Ma za zadanie nie tylko odżywić organizm mamy i dziecka, ale również uregulować poziom glukozy we krwi. Główne założenia diety w cukrzycy ciążowej to:
- - jedzenie 3 głównych posiłków i 2-3 mniejszych przekąsek,
- - śniadanie spożywane maksymalnie godzinę po przebudzeniu,
- - przerwy między posiłkami nie dłuższe niż 3 godziny,
- - posiłki składające się z białek, tłuszczów i węglowodanów,
- - wybieranie produktów o niskim indeksie glikemicznym,
- - ograniczenie do minimum konsumpcji cukrów prostych (np. słodycze, cukier, miód, suszone owoce) oraz tłuszczów nasyconych (np. mięso, tłusty nabiał, słone przekąski, wyroby cukiernicze),
- - unikanie smażenia na rzecz gotowania, duszenia oraz pieczenia.
W tabeli poniżej przedstawiono produkty zalecane oraz niewskazane w diecie przyszłych mam z cukrzycą ciążową.
|
PRODUKTY ZALECANE |
PRODUKTY NIEWSKAZANE |
|
- pełnoziarniste produkty zbożowe (np. ciemne pieczywo, gruboziarniste kasze, makarony pełnoziarniste, ryż brązowy, płatki owsiane)
- warzywa o niskim indeksie glikemicznym (np. ogórek zielony, papryka, cukinia, brokuł, szpinak, sałata zielona)
- owoce o niskim indeksie glikemiczym (maliny, borówki amerykańskie, cytrusy)
- chude mięso i ryby (np. filety kurczaka i indyka, cielęcina, ryby morskie i słodkowodne)
- tłuszcze nienasycone (np. oliwa z oliwek, olej rzepakowy, orzechy i nasiona, awokado)
- nabiał chudy i półtłusty (np. jogurty naturalne, kefir, maślanka, serki wiejskie, twaróg chudy lub półtłusty, ser mozzarella)
- napoje niesłodzone (np. woda niegazowana, herbata zielona, kawa zbożowa)
|
- oczyszczone produkty zbożowe (np. chleb pszenny, drobnoziarniste kasze, makaron pszenny, sucharki)
- warzywa o wysokim indeksie glikemicznym (np. ziemniaki gotowane i w formie puree, gotowana marchew, buraki, groszek konserwowy)
- owoce o wysokim indeksie glikemicznym (np. bardzo dojrzałe banany, mango, winogrona, suszone owoce)
- tłuszcze nasycone (np. smalec, masło, mięso wieprzowe, majonez, tłuste wędliny)
- pełnotłusty nabiał (np. sery żółte, topione, mleko >1,5% tłuszczu)
- słodkie oraz gazowane napoje
- słodycze i słone przekąski |
Jeśli masz dodatkowe pytania zachęcamy do kontaktu z dietetykiem Body Chief pod numerem telefonu +48 601 444 466 lub adresem e-mail [email protected]