Dieta na refluks - co jeść i czego unikać?

Refluks to zaburzenie pracy przewodu pokarmowego, z którym zmaga się coraz więcej osób. Jego wystąpienie wymaga wprowadzenia zmian w sposobie żywienia oraz stylu życia. Jaka jest najlepsza dieta przy refluksie oraz czego unikać?

• Spis treści:
• Co to jest refluks?
• Dieta na refluks- objawy choroby refluksowej
• Refluks- co jeść?
• Najważniejsze zalecenia przy refluksie
• Czego nie jeść przy refluksie?
• Dieta na refluks a styl życia
• Dieta przy refluksie- jak przygotowywać potrawy i je spożywać?

Przeczytaj również: Dieta bogatoresztkowa - zasady i przykładowy jadłospis 

Co to jest refluks?

Refluks pojawia się w momencie, gdy dochodzi do nadmiernego rozluźnienia dolnego zwieracza przełyku. Mięsień ten stanowi swoistą barierę pomiędzy przełykiem a żołądkiem. Gdy nie funkcjonuje prawidłowo, kwaśna treść żołądka przedostaje się do przełyku (refluks żołądkowo-przełykowy) lub aż do krtani i gardła (refluks krtaniowo-gardłowy). Może to powodować podrażnienie, a w konsekwencji uszkodzenie części przewodu pokarmowego.

Dieta na refluks- objawy choroby refluksowej

• Refluks może wywoływać wiele różnych objawów. Wśród najczęstszych wymieniane są:
• - zgaga (uczucie palenia za mostkiem),
• - ból w nadbrzuszu,
• - nudności, wymioty,
• - odbijanie, nieprzyjemny zapach z ust,
• - uczucie pełności,
• - kaszel, chrypka, pochrząkiwanie,
• - trudności z przełykaniem.

Warto podkreślić, że objawy refluksu różnią się w zależności od osoby i nie każdy będzie doświadczał wszystkich wymienionych dolegliwości. Mogą się także pojawić inne, mniej specyficzne symptomy choroby.

Refluks- co jeść?

Dieta refluksowa w swoich założeniach opiera się głównie na diecie lekkostrawnej. Jej celem jest unikanie podrażniania przewodu pokarmowego oraz wyciszenie istniejących stanów zapalnych. Jedną z najważniejszych zasad diety przy refluksie jest jednak indywidualizacja. Pacjenci powinni obserwować swoje reakcje na różne produkty spożywcze, by ustalić, które z nich w największym stopniu nasilają dolegliwości. Pomocne może być w tym prowadzenie dzienniczka żywieniowego (zapisywanie wszystkich zjedzonych produktów i napojów), by łatwiej ustalić, które z nich pogarszają samopoczucie.

Najważniejsze zalecenia przy refluksie

Mimo konieczności indywidualizacji zaleceń diety w chorobie refluksowej, istnieje kilka głównych założeń, których stosowanie przynosi ulgę większości pacjentów.

Pierwszym z nich jest ograniczenie w diecie źródeł tłuszczu, w szczególności pochodzenia zwierzęcego. Potrawy ciężkie, tłuste mogą nasilać objawy refluksu. Warto zastąpić je tłuszczami roślinnymi (np. olejem rzepakowym, oliwą z oliwek), dodawanymi w umiarkowanej ilości na zimno.

Ważne jest także zaplanowanie odpowiedniej liczby posiłków - nie powinno ich być ani zbyt wiele, ani za mało. Spożywanie rzadko dużych porcji może nadmiernie obciążać przewód pokarmowy, z kolei zbyt częste przekąski mogą zwiększać relaksację zwieracza dolnego przełyku. W związku z tym w ciągu dnia warto zaplanować 4-6 mniejszych posiłków, spożywanych w regularnych odstępach.

Dieta przy refluksie żołądkowym powinna także ograniczać błonnik - szczególnie w okresach zaostrzenia choroby. Źródłem węglowodanów powinny być produkty zbożowe oczyszczone - jasne pieczywo, drobne kasze czy płatki (np. jaglane, ryżowe, błyskawiczne). Warto także wybierać owoce i warzywa gotowane, bez skórki. W okresach remisji (gdy objawy refluksu nie są nasilone) i pod warunkiem dobrej tolerancji warto jednak sięgać również po produkty pełnoziarniste, które charakteryzuje wysoka wartość odżywcza.

W chorobie refluksowej istotna jest higiena spożywania posiłków. Należy zadbać o odpowiednie warunki - jedzenie w pozycji siedzącej, przy stole, bez pośpiechu. Kolejne kęsy warto przeżuwać powoli i dokładnie, unikając rozmawiania (połykane powietrze może utrudnić prawidłowe trawienie posiłków). Unikać należy sytuacji, w których posiłek jest spożywany w pozycji stojącej, w nieodpowiednich warunkach (np. w samochodzie, przy biurku podczas pracy czy podczas marszu), a także niedokładnie i pośpiesznie przełykany oraz popijany dużą ilością płynów.

Podstawę diety powinny stanowić dobrze tolerowane warzywa oraz owoce (np. banany, brzoskwinie, truskawki), chudy nabiał, chude mięso oraz ryby, a także produkty zbożowe (w okresie zaostrzenia choroby- oczyszczone). Szczególną rolę w diecie przy zgadze i refluksie odgrywa mleko, które spożywane w umiarkowanej ilości (< 1 l dziennie), może łagodzić ich objawy. Unikać należy z kolei pokarmów drażniących przewód pokarmowy, czyli kwaśnych i ostrych oraz takich, które mają właściwości wzdymające.

Czego nie jeść przy refluksie?

• Jak wspomniano wcześniej, lista produktów, które warto wyeliminować w chorobie refluksowej będzie różniła się w zależności od pacjenta oraz jego tolerancji. Wśród najczęściej wywołujących objawy można jednak wymienić:
• - mocne napary kawy i herbaty- korzystniejszy może być wybór naparów ziołowych (z wyjątkiem mięty) lub dodatek mleka,
• - rośliny cebulowe, np. cebula, czosnek, szczypiorek, por, dymka, szalotka,
• - warzywa marynowane i konserwowe,
• - karczochy, szparagi,
• - pomidory i ich przetwory, np. zupa pomidorowa, sok pomidorowy,
• - czekolada i kakao oraz produkty pochodne,
• - ostre i kwaśne przyprawy, np. ocet, chili, ostra papryka, musztarda, ketchup, tabasco, sriracha, chrzan itp.,
• - owoce oraz soki cytrusowe,
• - tłuste mięsa i wędliny, np. boczek, tłusta wieprzowina i wołowina, baranina, kaczka, gęś,
• - tłusty nabiał, np. śmietana, sery topione, pleśniowe, tłuste mleko i jogurt,
• - sosy na bazie śmietany i majonezu,
• - wywary mięsne, na kościach,
• - grzyby,
• - woda i inne napoje gazowane,
• - mięta,
• - alkohol.

Dieta na refluks a styl życia

Oprócz diety w refluksie żołądkowo-przełykowym dużą rolę odgrywa także styl życia. Wprowadzenie zmian w codziennym funkcjonowaniu może pomóc złagodzić niepożądane objawy. Pierwszym krokiem powinna być całkowita rezygnacja z palenia tytoniu. Osoby z nadwagą oraz otyłością powinny zastosować dietę redukcyjną, gdyż spadek oraz docelowo normalizacja masy ciała powoduje obniżenie ciśnienia wewnątrzbrzusznego oraz nacisku na żołądek. Znaczenie ma także strój- warto unikać obcisłych i dopasowanych ubrań (w szczególności w pasie), a wybierać odzież luźną, niekrępującą.

Znaczenie ma również pozycja ciała - leżenie, pochylanie się, energiczne podskoki czy utrzymywanie pozycji z głową w dół przez dłuższy okres czasu zwiększają prawdopodobieństwo zarzucania treści żołądka do przełyku. Z tego względu warto unikać pozycji leżącej do dwóch godzin po posiłku. W nocy zaś dobrze jest spać z głową lekko uniesioną tak, by przełyk znajdował się niższej niż żołądek (pomoże to uniknąć zgagi i złego samopoczucia w nocy oraz w godzinach porannych).

• Aktywność fizyczna jest ważnym elementem stylu życia, sprzyjającym utracie masy ciała. Najbardziej korzystne są aktywności o umiarkowanej intensywności, dopasowane do możliwości pacjenta. Uwagę zwrócić należy na niektóre dyscypliny:
• - intensywny taniec czy pilates, wymagające częstego podskakiwania,
• - jogę, w której pozycje wymagają utrzymywania głowy poniżej żołądka przez dłuższy okres,
• - podnoszenie ciężarów

Ich wykonywanie może nasilać zarzucanie treści żołądka do przełyku i powodować wystąpienie objawów refluksu.

Dieta przy refluksie- jak przygotowywać potrawy i je spożywać?

Metodami obróbki kulinarnej, które warto wykorzystywać w diecie na refluks żołądka jest gotowanie w wodzie i na parze, duszenie (bez obsmażania na tłuszczu) oraz pieczenie w folii. Warto z kolei zrezygnować ze smażenia, szczególnie w głębokim tłuszczu.

Jadłospis powinien składać się z 4-6 posiłków, spożywanych o podobnych porach w regularnych odstępach. Warto także zwrócić uwagę na temperaturę spożywanych posiłków- nie powinny one być ani gorące ani bardzo zimne.

Jeśli masz dodatkowe pytania zachęcamy do kontaktu z dietetykiem Body Chief pod numerem telefonu +48 601 444 466 lub adresem e-mail [email protected]